Tìm hiểu chung về Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

Khái quát vài nét về văn bản Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc bao gồm: tóm tắt, nội dung chính, hoàn cảnh sáng tác, vị trí đoạn trích của tác phẩm
(383) 1278 29/07/2022

1. Tìm hiểu chung

a. Hoàn cảnh sáng tác

- Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc được Nguyễn Đình Chiểu viết theo yêu cầu của tuần phủ Gia Định, để tưởng nhớ công ơn của những người nông dân đã anh dũng đứng lên chống giặc. Năm 1858, giặc Pháp đánh vào Đà Nẵng, nhân dân Nam Bộ đứng lên chống giặc.

- Năm 1861, vào đêm 14-12, nghĩa quân tấn công đồn giặc ở Cần Giuộc trên đất Gia Định, gây tổn thất cho giặc, nhưng cuối cùng lại thất bại.

b. Thể loại

- Văn tế (ngày nay gọi là điếu văn) là thể văn thường dùng để đọc khi tế, cúng người chết, nó có hình thức tế – tưởng.

- Bài văn tế thường có các phần:

+ Lung khởi (cảm tưởng khái quát về người chết)

+ Thích thực (hồi tưởng công đức của người chết)

+ Ai vãn (than tiếc người chết)

+ Kết (nêu lên ý nghĩa và lời mời của người đứng tế đối với linh hồn người chết).

c. Bố cục (4 phần)

- Lung khởi (Từ đầu đến “...tiếng vang như mõ”): cảm tưởng khái quát về cuộc đời những người nghĩa sĩ Cần Giuộc.

- Thích thực (Tiếp theo đến ”... tàu đồng súng nổ”):  hồi tưởng cuộc đời và công đức của người nghĩa sĩ.

- Ai vãn (Tiếp theo đến “...cơn bóng xế dật dờ trước ngõ”): lời thương tiếc người chết của tác giả và người thân của các nghĩa sĩ.

- Kết (Còn lại): tình cảm xót thương của người đứng tế đối với linh hồn người chết.

2. Giá trị nội dung và nghệ thuật

a. Giá trị nội dung

- Bài văn tế tạc khác nên hình tượng những người nghĩa sĩ nông dân hào hùng mà bi tráng, tượng trưng cho tinh thần yêu nước, căm thù giặc ngoại xâm của cha ông ta.

Thể hiện cả một bi kịch lớn của dân tộc - bi kịch mất nước, và báo hiệu một thời kì lịch sử đen tôi của dân tộc ta - thời kì một trăm năm Pháp thuộc.

- Tinh thần bất khuất của nhân dân Nam Bộ nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung vẫn ngời sáng bởi cái lí tưởng cao đẹp của nghĩa sĩ Cần Giuộc - những người sẵn sàng hi sinh vì nghĩa lớn, vì dân tộc.

b. Giá trị nghệ thuật

- Ngôn ngữ chân thực, giàu cảm xúc

- Lời văn biền ngẫu, uyển chuyển, giàu hình ảnh  

- Thủ pháp liệt kê, đối lập,...

(383) 1278 29/07/2022