Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông

Tài liệu hướng dẫn soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông do Học Tốt tổng hợp và biên soạn giúp em hiểu được tình yêu, niềm tự hào tha thiết, sâu lắng mà Hoàng Phủ Ngọc Tường dành cho dòng sông quê hương, cho xứ Huế thân yêu và cũng là cho đất nước.

Với những hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi sách giáo khoa dưới đây các em không chỉ soạn bài tốt mà còn nắm vững các kiến thức quan trọng của tác phẩm này.

    Cùng tham khảo ....

Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông ngắn nhất

    Gợi ý trả lời câu hỏi đọc hiểu soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1.

Câu 1 trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Sông Hương vùng thượng lưu được tác giả diễn tả như thế nào? Qua những hình ảnh, chi tiết, liên tưởng và thủ pháp nghệ thuật, hãy chứng minh nét riêng trong lối viết kí của tác giả.

Trả lời:

Sông Hương ở thượng lưu được tác giả miêu tả như một dòng sông có vẻ đẹp “phóng khoáng và man dại” nhưng cũng có lúc dịu dàng và say đắm.

– Nhà văn khắc họa dòng sông tươi đẹp và thơ mộng với những hình ảnh đầy ấn tượng: “một bản trường ca của rừng già”; “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác”, cuộn xoáy như một cơn lốc” nhưng có có lúc thơ mộng: “dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”.

– Cách sử dụng từ ngữ độc đáo: bản trường ca của rừng già, dịu dàng và say đắm…

– Sử dụng nhiều phép tu từ: so sánh kết hợp nhân hóa: “sông Hương đã sống một nửa cuộc đời của mình như một cô gái Di – gan phóng khoáng và man dại”, “Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng…”

Câu 2 trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Đoạn tả sông Hương chảy về đồng bằng và ngoại vi thành phố bộc lộ những phẩm chất nào trong ngòi bút của tác giả? Hiệu quả thẩm mĩ của lối viết đó?

Trả lời:

Đoạn tả vẻ đẹp sông Hương chảy xuôi về đồng bằng và ngoại vi thành phố bộc l:

+ tài năng, khả năng quan sát, sử dụng ngôn ngữ của tác giả

+ Sự am hiểu tường tận về vị trí địa lý, đặc tính của con sông

+ Lối liên tưởng, so sánh tinh tế, thú vị

+ Am hiểu kiến thức văn hóa, văn học

– Tất cả hòa quyện tạo mang lại hiệu quả nghệ thuật khi tác giả miêu tả được vẻ đẹp trầm mặc, cổ điển cùng với nét tươi mới, hiện đại của sự vật.

Câu 3 trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Sông Hương khi chảy vào thành phố Huế có nét đặc trưng gì? Phát hiện của tác giả về nét riêng biệt của sông Hương cho thấy những điều gì trong tình cảm của tác giả với xứ Huế và dòng sông?

Trả lời:

Khi chảy vào thành phố Huế, sông Hương trở nên vui tươi hẳn lên và đặc biệt chậm rãi, êm dịu.

– Tác giả đã sử dụng những hình ảnh, những cách ví von so sánh đầy sáng tạo: “Phía đó, nơi cuối đường, nó đã nhìn thấy chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn như những vành trăng non…Đấy là điệu slow tình cảm riêng dành cho Huế”.

– Tác giả so sánh những nét đặc trưng của sông Hương với những dòng sông: sông Xen, sông Đa – nuýp, đặc biệt sông Nê – va với những phiến băng trôi nhanh như chiếc thuyền của những chú chim hải âu.

Câu 4 trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Tác giả đã tô đậm những phẩm chất gì của sông Hương qua lịch sử và trong thơ ca? Phân tích cách nhìn độc đáo mang tính phát hiện của tác giả?

Trả lời:

Vẻ đẹp của sông Hương được nhà văn phát hiện và diễn tả dưới tả dưới góc nhìn lịch sử, văn hóa. Ông đã huy động những hiểu biết về âm nhạc cùng những liên tưởng độc đáo: “điệu chảy lặng lờ của nó khi ngang qua thành phố” của dòng sông Hương bộc lộ khát vọng cao đẹp của con người là muốn đem cái đẹp để xây dựng, bồi đắp văn hóa và lịch sử nước nhà.

Câu 5 trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Qua đoạn trích, nêu những nét đặc sắc của văn phong tác giả.

Trả lời:

Nét đặc sắc trong văn phong của Hoàng Phủ Ngọc Tường:

– Vẻ đẹp của dòng sông Hương phong phú, đa dạng như tâm hồn con người được thể hiện bằng một ngòi bút đặc sắc đầy cảm hứng và tài hoa của tác giả trong thể loại bút kí.

– So sánh liên tưởng độc đáo cùng với những hiểu biết sâu rộng về lịch sử văn hóa, nghệ thuật…

– Ngôn ngữ phong phú, mềm mại, giàu hình ảnh, vận dụng kết hợp các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa…

– Kết hợp nhuần nhuyễn, điêu luyện giữa cảm xúc và trí tuệ, giữa chủ quan và khách quan.

Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông chi tiết

    Gợi ý trả lời câu hỏi đọc hiểu soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1.

Bài 1 trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Sông Hương vùng thượng lưu được tác giả diễn tả như thế nào? Qua những hình ảnh, chi tiết, liên tưởng và thủ pháp nghệ thuật, hãy chứng minh nét riêng trong lối viết kí của tác giả.

Trả lời:

   * Sông Hương vùng thượng lưu mang vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt, hoang dại, bí ẩn, sâu thẳm nhưng cũng có lúc dịu dàng, say đắm.

- Sự mãnh liệt, hoang dại của con sông được thể hiện qua những so sánh: “bản trường ca của rừng già", những hình ảnh đầy ấn tượng: “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn". Sự mãnh liệt thể hiện qua những ghềnh thác, cuộn sóng như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn...

- Vẻ dịu dàng, say đắm: sắc màu rực rỡ (“những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng").

- Dòng sông được nhân hoá của một cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại, rừng già đã hun đúc cho “cô gái" một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng.

   * Ngay từ đầu bài viết người đọc đã cảm nhận được những nét đặc sắc trong lối viết kí của ngòi bút Hoàng Phủ Ngọc Tường khi viết về sông Hương ở thượng lưu : hình ảnh hùng vĩ tuyệt đẹp, liên tưởng độc đáo, lối so sánh ví von độc đáo, sáng tạo và bất ngờ.

- Kết thúc đoạn văn, tác giả giới thiệu trọn vẹn con sông (tâm hồn sâu thẳm của nó) vừa dẫn dắt, gợi mở sang đoạn tiếp theo.

Bài 2 trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Đoạn tả sông Hương chảy về đồng bằng và ngoại vi thành phố bộc lộ những phẩm chất nào trong ngòi bút của tác giả? Hiệu quả thẩm mĩ của lối viết đó?

Trả lời:

- Lúc này, hình tượng sông Hương được ví “như người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng" được “người tình mong đợi" đến đánh thức. Kiến thức về địa lí đã khiến tác giả miêu tả tỉ mỉ sông Hương với những khúc quanh và những lưu vực của nó.

- Đoạn văn thể hiện năng lực quan sát tinh thế và sự phong phú về ngôn ngữ hình tượng giúp nhà văn viết được những câu văn đầy màu sắc tạo hình và ấn tượng: “Sông Hương vẫn đi trong dư vang của Trường Sơn", “Sắc nước trở nên xanh thẳm", “nó trôi đi giữa hai dải đồi sừng sững như thành quách, dòng sông mềm như tấm lụa, với những chiếc thuyền xuôi ngược chỉ bé bằng con thoi". Rồi giữa đám quần sơn lô xô ấy là giấc ngủ nghìn thu của vua chúa được phong kín trong lòng những rừng thông u tịch và niềm kiêu hãnh âm u của những lăng tẩm đồ sộ toả lan khắp cả một vùng thượng lưu.

- Vận dụng kiến thức về văn hoá, văn học, tác giả tạo cho người đọc ấn tượng về vẻ đẹp trầm mặc, như triết lí, như cổ thi gắn với thành quách, lăng tẩm của vua chúa thuở trước.

Bài 3 trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Sông Hương khi chảy vào thành phố Huế có nét đặc trưng gì? Phát hiện của tác giả về nét riêng biệt của sông Hương cho thấy những điều gì trong tình cảm của tác giả với xứ Huế và dòng sông?

Trả lời:

* Sông Hương khi chảy vào thành phố có nét đẹp riêng.

- Nếu ở trên, người đọc cảm nhận phần nào vẻ đẹp man dại, dịu dàng, trầm mặc của con sông, thì giờ đây con sông được khám phá, phát hiện ở sắc thái tâm trạng.

- Sông Hương gặp thành phố như đến với điểm hẹn tình yêu, trở nên vui tươi và đặc biệt chậm rãi, êm dịu, mềm mại.

- Ngòi bút của tác giả đã thực sự thăng hoa khi vẽ nên những hình ảnh đầy ấn tượng, những cảm nhận tinh tế, những liên tưởng, so sánh đẹp đến bất ngờ, lí thú, thể hiện tình yêu say đắm với con sông.

- Đó là những nét bút thật “dịu dàng, tình tứ, đắm đuối", “chiếc cầu trắng ở thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn như một vầng trăng non", sông Hương “uốn một cành cũng rất nhẹ sang cồn Hiến", đường cung ấy làm cho dòng sông mềm hẳn đi như một tiếng “vâng" không nói ra của tình yêu, “nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh" làm dòng sông thêm lộng lẫy, con sông ngập ngừng như có “những vấn vương của một nỗi lòng, không nỡ rời xa thành phố...". Quả đúng như câu thơ của Thu Bồn:

Con sông dùng dằng, con sông không chảy

Sông chảy vào lòng nên Huế rất sâu.

Bài 4 trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Tác giả đã tô đậm những phẩm chất gì của sông Hương qua lịch sử và trong thơ ca? Phân tích cách nhìn độc đáo mang tính phát hiện của tác giả?

Trả lời:

- Tác giả đã tô đậm cho con sông Hương ấy bao nét thơ thật dịu dàng, thơ mộng mà hoang dã, đa tình, lịch lãm và cổ kính.

- Từ góc độ văn hóa truyền thống lịch sử tác giả cũng đã khắc họa sông Hương với nét tính cách đăc biệt qua đó cũng tái hiện lại cho bạn đọc những hình ảnh trong lịch sử và gắn liền với những phẩm chất rất riêng của người Huế. Mà đặc biệt hơn là vẻ đẹp của người con gái Huế luôn nhẹ nhàng, bay bổng mà rất đằm thắm.

- Cách nhìn độc đáo của tác giả: từ góc độ văn hóa truyền thống, giàu chất thơ.

Bài 5 trang 203 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Qua đoạn trích, nêu những nét đặc sắc của văn phong tác giả.

Trả lời:

Nét đặc sắc của văn phong tác giả qua đoạn trích:

- Soi bóng tâm hồn với tình yêu say đắm, lắng sâu niềm tự hào tha thiết đối với quê hương, xứ sở vào đối tượng miêu tả, khiến đối tượng trở nên lung linh, huyền ảo, đa dạng như đời sống, như tâm hồn con người.

- Sức liên tưởng kì diệu, sự hiểu biết phong phú về kiến thức địa lí, lịch sử, văn hoá, nghệ thuật và trải nghiệm của bản thân.

- Ngôn ngữ trong sáng, phong phú, uyển chuyển, giàu hình ảnh, giàu chất thơ, sử dụng nhiều phép tư từ như: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ.

- Có sự kết hợp hài hòa của cảm xúc, trí tuệ, chủ quan và khách quan.

Xem thêm: Sơ đồ tư duy Ai đã đặt tên cho dòng sông

Tìm hiểu tác giả, tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông ?

1. Tác giả

- Hoàng Phủ Ngọc Tường sinh năm 1937 tại thành phố Huế, quê gốc ở làng Bích Khê, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong, Tỉnh Quảng Trị.

- Ông học hết bậc Trung học tại Huế, tốt nghiệp Trường Đại học Sư phạm Sài Gòn năm 1960 và Trường Đại học Huế năm 1964.

- Năm 1966, Hoàng Phủ Ngọc Tường thoát li lên chiến khu, tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ bằng hoạt động văn nghệ.

- Ông từng là Tổng thư ký Hội Văn học nghệ thuật Trị Thiên - Huế, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Bình Trị Thiên, Tổng biên tập tạp chí Cửa Việt.

- Hoàng Phủ Ngọc Tường là nhà văn chuyên về bút kí, sáng tác của ông có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và tính trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú về triết học, văn hóa, lịch sử, địa lí,...

- Năm 2007, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.

- Tác phẩm bút kí chính : Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu (1971), Rất nhiều ánh lửa (1979), Ai đã đặt tên cho dòng sông ? (1986), Hoa trái quanh tôi (1995), Ngọn núi ảo ảnh (1999),...

2. Tác phẩm

- Ai đã đặt tên cho dòng sông ? là bài bút kí xuất sắc, viết tại Huế, ngày 4-1- 1981, in trong tập sách cùng tên. Bài bút kí có ba phần, văn bản dưới đây trích phần thứ nhất.

- Tóm tắt nội dung : Bài kí ngợi ca dòng sông Hương và rộng hơn là vùng đất cố đô Huế đẹp thơ mộng hữu tình, ca ngợi lịch sử vẻ vang của Huế, ca ngợi văn hóa và tâm hồn người Huế. Qua đó thể hiện sự gắn bó máu thịt, tình yêu thiết tha với Huế và một vốn hiểu biết sâu sắc về nền văn hóa đất cố đô của tác giả.

- Bố cục bài kí:

+ Phần 1 (từ đầu …quê hương xứ sở): Hành trình của dòng sông Hương.

+ Phần 2 (còn lại): Sông Hương của lịch sử, thơ ca.

Tổng kết

// Trên đây là nội dung chi tiết bài soạn văn Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường do chúng tôi biên soạn gửi tới các em. Mong rằng nội dung của bài hướng dẫn soạn văn 12 bài Ai đã đặt tên cho dòng sông này sẽ giúp các em ôn tập và nắm vững các kiến thức quan trọng của tác phẩm. Chúc các em luôn đạt được những kết quả cao trong học tập.

[ĐỪNG SAO CHÉP] - Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông một cách tốt nhất. "Trong cách học, phải lấy tự học làm cố" - Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.