Tỉ lệ bản đồ - Ứng dụng của tỉ lệ bản đồ

1. Tỉ lệ bản đồ

Ở góc phía dưới của bản đồ nước Việt Nam có ghi: Tỉ lệ $1:\,\,10\,\,000\,\,000$. Tỉ lệ đó là tỉ lệ bản đồ.

- Tỉ lệ $1:\,\,10\,\,000\,\,000$ hay $\dfrac{1}{{10\,\,000\,\,000}}$  cho biết hình nước Việt Nam được vẽ  thu nhỏ lại $10\,\,000\,\,000$ lần. Chẳng hạn: độ dài $1cm$ trên  bản đồ ứng với độ dài thật là $10\,\,000\,\,000cm$ hay $100km$.

- Tỉ lệ bản đồ có thể viết dưới dạng một phân số có tử số là $1$.

Ví dụ:      $\dfrac{1}{{1000}}\,\,\,\,\,\,;\,\,\,\,\,\,\,\dfrac{1}{{500}}\,\,\,\,\,\,;\,\,\,\,\,\,\,\dfrac{1}{{1\,\,000\,\,000}}$

2. Ứng dụng của tỉ lệ bản đồ

a) Tính độ dài thật

Bài toán 1: Bản đồ trường Mầm non xã Thắng Lợi vẽ theo tỉ lệ $1:300$.

Trên bản đồ, cổng trường rộng $2cm$ (khoảng cách từ A đến B). Hỏi chiều rộng thật của cổng trường là mấy mét?

                          Bài giải:

Chiều dài thật của cổng trường là:

                                    $\begin{array}{l}2 \times 300 = 600\,\,(cm)\\600cm = 6m\end{array}$

                                           Đáp số: $6m$.

Bài toán 2: Trên bản đồ tỉ lệ $1:1\,\,000\,\,000$, quãng đường Hà Nội – Hải Phòng đo được $102mm$. Tìm độ dài thật của quãng đường Hà Nội – Hải Phòng.

                       Bài giải:

Quãng đường Hà Nội – Hải Phòng dài là:

$\begin{array}{l}102 \times 1000000 = 102000000\,\,(mm)\\102000000\,mm = 102km\end{array}$

                                           Đáp số: $102km$

b) Tính độ dài thu nhỏ trên bản đồ

Bài toán 3: Khoảng cách giữa hai điểm A và B trên sân trường là $20m$. Trên bản đồ tỉ lệ $1:500$, khoảng cách giữa hai điểm đó là mấy xăng-ti-mét?

                         Bài giải:

$20m = 2000cm$

Khoảng cách giữa hai điểm A và B trên bản đồ là:

                         $2000:500 = 4\,\,(cm)$

                                              Đáp số: $4cm$.

Bài toán 4:  Quãng đường từ trung tâm Hà Nội đến Sơn Tây là $41km$. Trên bản đồ tỉ lệ $1:1\,\,000\,\,000$, quãng đường đó dài bao nhiêu mi-li-mét?

                        Bài giải:

$41km = 41\,\,000\,\,000mm$

Quãng đường từ trung tâm Hà Nội đến Sơn Tây trên bản đồ dài là:

                        $41000000:1000000 = 41\,\,(mm)$

                                                              Đáp số: $41mm$.