Vật chất di truyền cấp độ phân tử gồm có ADN (sinh vật nhân thực và nhân sơ) và ARN (một số loại vi rut) được gọi chung là axit nucleic.

Axit nucleic hay axit nhân, trong nhân có hai loại axit nucleic là ADN và ARN.

Gen cấu trúc tổng hợp nên các protein tham gia vào cấu tạo tế bào và chức năng của tế bào

Gen điều hòa tổng hợp nên các protein điều hòa hoạt động của các gen khác

→ Gen cấu trúc và gen điều hòa có chức năng khác nhau

Để gắn chính xác axit amin cần tổng hợp với bộ ba mã hóa thì tARN có bộ ba đối mã để gán chính xác với bộ ba mã hóa trên mARN

ADN mạch kép gồm 2 mạch polynucleotide song song và ngược chiều. Hai mạch này được liên kết với nhau bằng liên kết hidro giữa hai nucleotide đối diện nhau.

ADN mạch đơn gồm 1 mạch polynucleotide nên không có liên kết hidro

Phân tử tARN chỉ có một mạch đơn nhưng có các trình tự có thể bắt cặp với nhau hình thành các liên kết hidro tạo thùy.

mARN không có liên kết hydro

rARN có liên kết hydro

Bộ ba mở đầu trên phân tử mARN ở sinh vật là 5^’AUG 3^’

Gen là một đoạn ADN mang thông tin mã hóa cho 1 sản phẩm xác định

Một đoạn ADN không mã hóa sản phẩm thì không phải là một gen

Cấu trúc của một gen cấu trúc gồm các phần sau:

- Vùng điều hòa: nằm ở đầu 3^’ của mạch mã gốc có trình tự nucleotide điều hòa quá trình phiên mã của gen

- Vùng mã hóa: mang thong tin mã hóa các axit amin

- Vùng kết thúc: nằm ở đầu 5^’ của mạch mã gốc mang tín hiệ kết thúc phiên mã

Cấu tạo chung của các loại Nu gồm có :

- H₃PO₄

- Đường C₅

- Bazơ nitoric gồm (A, T, G, X, U)

Các loai Nu khác nhau chỉ khác nhau ở gốc bazơ nitoric, người ta đặt tên các loại Nu theo tên của gốc bazơ nitoric tạo nên nó.

Hai chuỗi polinu trong phân tử ADN liên kết với nhau thông qua liên kết hidro

Cặp Aa:

Giao tử đực: Aa, O, A,a

Giao tử cái: A, a→ số kiểu gen bình thường: 3; số kiểu gen đột biến: 4

Cặp Bb: tạo 3 kiểu gen BB, Bb, bb

Cặp Dd: tạo 2 kiểu gen: Dd, dd

Số kiểu gen tối đa là: 7×2×3=42

Tác nhân sinh học gây ra đột biến gen gồm virut viêm gan B, virut herpet.

Ở ruồi giấm, con đực không có HVG, đời con tạo kiểu hình thân đen, cánh ngắn → đây là 2 tính trạng lặn.

A- thân xám, a- thân đen

B- cánh dài, b- cánh ngắn→ P dị hợp 2 cặp gen, vì ruồi giấm đực không có HVG nên con đực P phải có kiểu gen: \(\frac{{AB}}{{ab}}\) → cho ab = 0,5

Tỉ lệ thân đen cánh ngắn: \(\frac{{ab}}{{ab}} = 0,05 = \)=ab♀ × 0,5 → ab♀ = 0,1 <0,25 → là giao tử hoán vị → con cái P: \(\frac{{Ab}}{{aB}};f = 20{\rm{\% }}\)

Phương pháp:

Sử dụng công thức :A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB - = 0,25 – aabb; A-B-+ A-bb/aaB-=0,75

Áp dụng khi P dị hợp 2 cặp gen.

Cách giải:

Cách 1:

Thân cao hoa đỏ × thân cao hoa đỏ ↔ (AA,Aa)(BB:Bb) × (AA,Aa)(BB:Bb)

Có 2 trường hợp có thể xảy ra

TH1: 2 cây thân cao hoa đỏ này dị hợp 2 cặp gen: AaBb × AaBb → A-B- = 9/16 = 56,25%

TH2: các kiểu gen còn lại.

VD: AABb × AaBb → A-B- = 0,75

Cách 2:

Ta xét từng cặp tính trạng:

Thân cao × thân cao → Thân cao_min = 0,75 khi Aa × Aa

Hoa đỏ × hoa đỏ → Hoa đỏ_min = 0,75 khi Bb × Bb

Vậy tỉ lệ thân cao hoa đỏ đạt giá trị nhỏ nhất là 0,75² = 0,5625 → loại A,B,D.

aabb =0 →A-B-=0,5; A-bb = aaB- =0,25

\(X_E^DY \times X_e^DX_e^d \to X_E^DX_e^D:X_E^DX_e^D:X_e^DY:X_e^dY\)

A sai, số cá thể đực có kiểu hình trội về 2 trong 4 tính trạng trên ở F1 chiếm: \(0,5A - B - \times 0,25X_e^dY + 2 \times 0,25 \times 0,25X_e^DY = 0,25\)

B sai, số loại kiểu hình 3 × 3 =9

C đúng, tỷ lệ trội 4 tính trạng là 0,5A-B- ×0,5D-E-= 0,25

D sai, số kiểu gen tối đa 7×4=28

\(\begin{array}{l} \left\{ \begin{array}{l} {A_1} + {G_1} = 50\% \\ {A_2} + {X_2} = 60\% \\ {X_2} + {G_2} = 70\% \end{array} \right. \leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l} {T_2} + {X_2} = 50\% \\ {A_2} + {X_2} = 60\% \\ {X_2} + {G_2} = 70\% \end{array} \right.\\ \to \left( {{A_2} + {T_2} + {G_2} + {X_2}} \right) + {X_2} + {X_2} = 180\% \\ \to 100\% + 2{X_2} = 180 \to {X_2} = 40\% \end{array}\)

P: AABBDD (Cao nhất) × aabbdd (thấp nhất) →F₁: AaBbDd, có 3 cặp gen dị hợp.

F_­1 × F₁: AaBbDd × AaBbDd ; có 6 cặp gen dị hợp → F₂

Cây cao 140cm có \(\frac{{140 - 100}}{{10}} = 4{\mkern 1mu} alen\) trội.

Tỉ lệ cây cao 140cm ở F2 là: \(\frac{{C_6^4}}{{{2^6}}} = \frac{{15}}{{64}}\)

Cây có 4 alen trội, thuần chủng có 3 kiểu gen là: AABBdd, AAbbDD,aaBBDD; chiếm tỉ lệ: \(3 \times \frac{1}{4} \times \frac{1}{4} \times \frac{1}{4} = \frac{3}{{64}}\)

Vậy trong số cây cao 140cm ở F₂ thì cây thuần chủng chiếm tỉ lệ 3/15.

Cả 4 phát biểu trên đều đúng

Đề không cho biết mỗi cặp gen quy định 1 tính trạng hay 2 cặp gen tương tác quy định 1 tính trạng nên có thể xảy ra các trường hợp:

- TH1: mỗi gen quy định 1 tính trạng, di truyền phân li độc lập

+ Nếu hai tính trạng trội, lặn hoàn toàn → 4 KH

+ Nếu 1 tính trạng trội hoàn toàn, 1 tính trạng trội không hoàn toàn tạo 6KH

+ Nếu 2 cặp tính trạng đều trội lăn không hoàn toàn →9KH

- TH2: Tương tác cộng gộp (theo số lương gen trội) → 5 KH; tương tác bổ sung( 9:3:3:1)→ 4 KH; tương tác bổ sung(9:6:1), tương tác bổ sung (9:7).

Phát biểu đúng về đột biến gen là: 2, 4, 5

(1) sai vì đột biến thay thế làm xuất hiện bộ ba kết thúc mới dẫn tới kết thúc sớm quá trình dịch mã.

(3) sai vì đột biến điểm là dạng liên quan đến 1 cặp nucleotit.

Quy luật phân li độc lập giải thích hiện tượng biến dị tổ hợp vô cùng phong phú ở loài giao phối.

Số liên kết hidro càng lớn thì nhiệt độ nóng chảy càng cao.

Phân tử nào có tỉ lệ A/G càng nhỏ (A nhỏ hơn G) thì số liên kết hidro càng lớn → nhiệt độ nóng chảy càng cao.

Kết luận đúng là: nhiệt độ nóng chảy của phân tử 2 lớn hơn phân tử 1.

Gen nằm trên vùng không tương đồng của NST giới tính X, không có alen tương ứng trên Y, cách viết đúng là: X^AY.

A, C : gen nằm trên cả X và Y

D : gen nằm trên NST Y

F1 phân li 3 đỏ: 1 trắng → P: Aa × Aa → F1: 1AA:2Aa:1aa

Cây hoa đỏ F1: 1AA:2Aa ↔ tỉ lệ giao tử: 2A:1a

Cho cây hoa đỏ F1 giao phấn với cây hoa màu trắng: (1AA:2Aa) × aa ↔ (2A:1a) × a → 2Aa:1aa

Kiểu hình: 2 cây hoa đỏ: 1 cây hoa trắng

Trình tự các bước Menđen đã tiến hành nghiên cứu để rút ra được quy luật di truyền là:

3. Tạo các dòng thuần chủng.

2. Lai các dòng thuần khác nhau về 1 hoặc vài tính trạng rồi phân tích kết quả ở F1, F2, F3.

4. Sử dụng toán xác suất để phân tích kết quả lai

1. Đưa giả thuyết giải thích kết quả và chứng minh giả thuyết

Thí nghiệm trang 32 – SGK Sinh 12.

Xét các kết luận:

I đúng

II đúng vì ở châu chấu đực có bộ NST giới tính là XO (có 23 NST)

III đúng

IV đúng

Khi môi trường có đường lactôzơ các gen cấu trúc Z, Y, A được phiên mã vì lactôzơ gắn với prôtêin ức chế làm cho prôtêin ức chế bị bất hoạt.

2n = 24 NST

Đột biến mất đoạn: 2n = 24 NST.

Đột biến thể ba: 2n + 1 = 25 NST

Đột biến tứ bội: 4n = 48 NST

Mỗi alen trội không alen với nhau đều đóng góp làm tăng sự biểu hiện của kiểu hình lên một chút là thuộc kiểu tác động cộng gộp.

I: P bị bất hoạt → ARN pol không thể liên kết → gen cấu trúc không được phiên mã → I sai.

II: gen R bị đột biến → không có protein ức chế → gen cấu trúc được phiên mã → II đúng.

III: O bị đột biến → Không liên kết với protein ức chế → gen cấu trúc được phiên mã → III đúng.

IV: đột biến gen cấu trúc không ảnh hưởng tới gen điều hoà, protein ức chế vẫn bám vào O → không được dịch mã → IV sai.

Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình của cùng một kiểu gen, phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng của môi trường, không do sự biến đổi trong kiểu gen(không liên quan đến cơ sở di truyền).

Phát biểu sai về thường biến là: A

Thường biến không di truyền được, không phải là nguồn nguyên liệu của chọn giống cũng như tiến hóa.

Xét các phát biểu:

I đúng, đột biến gen sẽ tạo ra các alen mới làm tăng tính đa dạng di truyền cho loài.

II sai, tất cả các đột biến dù có lợi hay có hại nhưng nếu được truyền lại cho đời sau thì đều có ý nghĩa tiến hóa

III sai, các đột biến có hại vẫn có thể truyền lại cho đời sau (VD: gen lặn gây chết)

IV sai, trao đổi chéo ở kì đầu giảm phân I tạo ra các biến dị tổ hợp, là nguồn nguyên liệu thứ cấp của tiến hóa.

V sai. Đột biến tam bội tuy bất thụ nhưng nếu thể đột biến có khả năng sinh sản vô tính thì vẫn có thể tạo ra loài mới, vẫn có ý nghĩa tiến hóa.

Đời con cho 3 loại kiểu hình → ta loại được A, D vì 2 phép lai này có thể cho nhiều hơn 3 kiểu hình.

Phép lai B: \(\frac{{Ab}}{{Ab}} \times \frac{{AB}}{{Ab}} \to \frac{{AB}}{{Ab}}:\frac{{Ab}}{{Ab}}\), cho 2 loại kiểu hình.

Phép lai C: \(\dfrac{{Ab}}{{ab}} \times \dfrac{{Ab}}{{ab}} \to 1\dfrac{{Ab}}{{Ab}}:2\dfrac{{Ab}}{{ab}}:1\dfrac{{ab}}{{ab}} \to KH:1:2:1\) (các gen trội lặn không hoàn toàn)

Số nucleotit của gen là: \(N = \frac{{L \times 2}}{{3,4}} = 3000\)

Ta có hệ phương trình: \(\left\{ \begin{array}{l} N = 2A + 2X = 3000\\ \frac{A}{X} = \frac{3}{2} \end{array} \right. \leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l} A = T = 900\\ G = X = 600 \end{array} \right.\)

Vậy số liên kết hidro của gen là:  H= 2A+3G = 3600.

Phát biểu đúng về dịch mã là (2),(3)

(1) sai, quá trình dịch mã xảy ra trong tế bào chất.

(4) sai, quá trình dịch mã kết thúc khi riboxom tiếp xúc với codon 5’UAA3’; 5’UAG3’; 5’UGA3’.

Tổng số nucleotit là: \(N = \frac{{2L}}{{3,4}} = 2500\)

A + T = 40%N = 1000 → A=T=500; G=X=750

Mạch 1:

T1 = 220 → A1 = 500 – 220=280

X1 = 20%N/2 =250 → G1 = 750 – 250 =500

Mạch 2 :

A₂= T₁ = 220 ; T₂ = A₁= 280 ; G₂ = X₁ =250 ; X₂ = G₁ = 500

Xét các phát biểu :

I sai, mạch 1 có G/X=2

II sai, mạch 2 có (A + X)/(T + G) = 72/53

III đúng, Mạch 2 của gen có G/T = 25/28

IV sai. mạch 2 có X chiếm: \(\frac{{500}}{{1250}} = 40{\rm{\% }}\)

Thể ba có dạng 2n +1 là kết quả của sự kết hợp giữa giao tử n và n+1

B: n và n → 2n (thể lưỡng bội)

C: n và n-1 → 2n – 1 (thể một)

D:n và 2n → 3n (tam bội)

Ý không đúng với di truyền ngoài nhiễm sắc thể là: A, VD: X^AX^A (♀) × X^aY → X^AX^a: X^AY

Đời con cũng có kiểu hình giống mẹ (di truyền theo dòng mẹ) nhưng gen quy định tính trạng không nằm trong tế bào chất.

Bộ ba kết thúc gồm: 5’UAA3’; 5’UAG3’; 5’UGA3’

Phiên mã là quá trình tổng hợp ARN.

Ở tế bào nhân thực, ADN làm khuôn cho quá trình phiên mã.