Tỉ khối của chất khí
1. CÔNG THỨC TÍNH TỈ KHỐI
- Để so sánh khí A nặng hơn hay nhẹ hơn khí B, người ta dựa vào tỉ khối của chất khí (tỉ khối là tỉ số khối lượng mol của 2 chất khí)
- Kí hiệu: dA/B

- Công thức: dA/B=MAMB
Trong đó: dA/B là tỉ khối của khí A đối với khí B
MA : khối lượng mol của khí A
MB : khối lượng mol của khí B
- Nếu dA/B > 1 => khí A nặng hơn khí B
- Nếu dA/B = 1 => khí A nặng bằng khí B
- Nếu dA/B < 1 => khí A nhẹ hơn khí B
Ví dụ: Khí cacbonic (CO2) nặng hay nhẹ hơn khí hiđro (H2)?
Giải:
Khối lượng mol của khí CO2 là: MCO2=12+16.2=44g/mol
Khối lượng mol của khí H2 là: MH2=2.1=2g/mol
Ta có : dCO2/H2=MCO2MH2=442=22 > 1 => Khí cacbonic nặng hơn khí hiđro gấp 22 lần.
2. TỈ KHỐI CỦA KHÍ A SO VỚI KHÔNG KHÍ
- Trong sinh học chúng ta đã biết không khí là hỗn hợp gồm nhiều khí, trong đó có hai khí chính là khí N2 chiếm khoảng 80% và khí O2 chiếm khoảng 20%. Do đó, khối lượng của “mol không khí” là khối lượng của 0,8 mol khí nitơ + khối lượng 0,2 mol khí oxi
=> Mkhông khí = 0,8.28 + 0,2.32 = 28,8 ≈ 29 gam

* Công thức tỉ khối của khí A so với không khí: dA/kk=MA29
Trong đó: dA/kk : tỉ khối của khí A đối với không khí
MA : khối lượng mol của khí A
Mkk : khối lượng mol của không khí
Ví dụ: Khí cacbonic (CO2) nặng hay nhẹ hơn không khí bao nhiêu lần?
Giải:
Khối lượng mol của khí CO2 là: MCO2=12+16.2=44g/mol
Ta có : dCO2/H2=MCO229=4429≈1,52 > 1 => khí CO2 nặng hơn không khí 1,52 lần
3. TỈ KHỐI CỦA HỖN HỢP KHÍ
Xét hỗn hợp khí X chứa:
Khí X1 (M1) có a1 mol
Khí X2 (M2) có a2 mol
…
Khí Xn (Mn) có an mol
Khi đó: ˉMX=a1.M1+a2.M2+...+an.Mna1+a2+...+an=>dX/B=ˉMXMB
Ví dụ: Tính tỉ khối hỗn hợp khí X gồm N2 (0,02 mol) và O2 (0,01 mol) so với khí oxi.
Khí N2 có MN2= 2.14 = 28 g/mol và có số mol là 0,02 mol
Khí O2 có MO2= 2.16 = 32 g/mol và có số mol là 0,01 mol
Áp dụng công thức: ˉMX=aN2.MN2+aO2.MO2aN2+aO2=0,02.28+0,01.320,02+0,01=883
=>dX/O2=ˉMXMO2=88332=1112≈0,917
* Nếu hỗn hợp X gồm 2 khí thì: ˉMX=M1.a+M2.(1−a) với a là phần trăm số mol khí thứ nhất.
Ví dụ: hỗn hợp X gồm CO2 (75%) và CO (25%) có ˉMX=75%.MCO2+25%.MCO=0,75.44+0,25.28=40