Luyện từ và câu: Từ đồng âm và việc dùng từ đồng âm để chơi chữ
I. Từ đồng âm là gì?
Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm nhưng khác hẳn nhau về nghĩa.
VD: Mẹ em đậu xe lại để em mua một gói xôi đậu.
Đậu thứ nhất trong câu chỉ hành động đỗ xe lại, dừng xe lại.
Đậu thứ hai trong câu chỉ một món ăn, đồ ăn.
-> Hai từ đậu xuất hiện trong câu chính là từ đồng âm vì chúng giống nhau về âm nhưng nghĩa lại khác nhau hoàn toàn.
II. Hiện tượng dùng từ đồng âm để chơi chữ
Dùng từ đồng âm để chơi chữ là dựa vào hiện tượng từ đồng âm, tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa, gây những bất ngờ thú vị cho người đọc, người nghe.
VD:
Bà già đi chợ Cầu Đông
Hỏi xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói xem quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi nhưng răng không còn!
Dùng hai chữ lợi đồng âm để chơi chữ.
Chữ lợi (lợi chăng) nghĩa là tiện lợi, tốt đẹp.
Chữ lợi (lợi thì có lợi) nghĩa là phần thịt bao giữ xung quanh chân răng. Một cách nói chệch đi: Bà già đã rụng hết răng (móm) chỉ còn lợi. Thật là hóm hỉnh và hài hước!