Luyện từ và câu: Câu ghép; Cách nối các vế câu ghép; Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ

I. Thế nào là câu ghép?

VD:

Vì        trời  / đổ mưa // nên chuyến đi của lớp Lan / đành phải hoãn lại.

QHT     CN       VN      QHT                   CN                                  VN

-> Đây là câu ghép do hai vế câu đơn ghép lại

Trời / đổ nắng to, // mẹ / đội nắng phơi thóc ngoài sân, // bố / gánh lúa từ ngoài đồng về, //

CN       VN              CN                  VN                              CN                       VN

còn Nam / thì vẫn ung dung ngồi quạt mát trong nhà.

       CN                                VN

-> Đây là câu ghép do 4 vế câu đơn ghép lại

II. Cách nối các vế câu ghép

Có hai cách nối các vế câu trong câu ghép:

1. Nối bằng những từ có tác dụng nối:

VD: Cô con gái xinh đẹp, ngoan hiền còn cậu con trai thì lười biếng, nghịch ngợm

-> Còn là quan hệ từ nối vế 1 “Cô con gái xinh đẹp, ngoan hiền” với vế 2 “cậu con trai thì lười biếng, nghịch ngợm”

VD: Tuy nhà rất xa nhưng Lan chưa bao giờ đến lớp muộn.

-> Tuy …. nhưng… là cặp quan hệ từ nối hai vế “nhà rất xa” với “Lan chưa bao giờ đến muộn”

2. Nối trực tiếp (không dùng từ nối). Trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm

VD: Trong vườn, hoa lặng lẽ tỏa hương, những chú ong thầm lặng hút mật đem lại ngọt bùi cho đời.

-> Hai vế “hoa lặng lẽ tỏa hương” và “những chú ong thầm lặng hút mật đem lại ngọt bùi cho đời” được nối với nhau bằng dấu phẩy

VD: Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay, tôi đi học

-> Hai vế “Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn” và “Hôm nay, tôi đi học” được nối với nhau bởi dấu hai chấm

VD: Kia là hoa hồng đang lặng lẽ tỏa hương; đây là hoa lan đang vươn mình trong nắng mới; xa xa là hoa cúc đang rung rinh trong những cơn gió đang về.

-> Ba vế “Kia là hoa hồng đang lặng lẽ tỏa hương”, “đây là hoa lan đang vươn mình trong nắng mới” và “xa xa là hoa cúc đang rung rinh trong những cơn gió đang về” được nối với nhau bởi dấu chấm phẩy

III. Cách nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ

1. Các vế câu trong câu ghép có thể được nối với nhau bằng một quan hệ từ hoặc một cặp quan hệ từ

VD: Mẹ / đã nhiều lần nhắc nhở // nhưng Lan / vẫn ngang bướng không nghe lời.

        CN               VN                      QHT    CN                  VN

Vì           gia đình / nghèo khó // nên   Hoa đã phải nghỉ học từ năm lớp 4.

QHT         CN             VN          QHT   CN              VN           

2. Những quan hệ từ thường được dùng là: và, rồi, thì, nhưng, hay, hoặc,….

VD: Mình / đi siêu thị // hay     bạn / đi ra chợ?

         CN            VN       QHT    CN      VN

3. Những cặp quan hệ từ thường được dùng là:

- vì… nên….; do…. nên….; nhờ….mà….

VD: Nhờ Minh / giảng giải // mà    Lan / đã giải xong bài toán đố

       QHT   CN          VN       QHT    CN               VN

- nếu…thì…; giá….thì…; hễ….thì….

VD: Giá    Long / chăm học hơn nữa // thì    kết quả / đã không  thấp thế này.

        QHT    CN              VN                 QHT     CN                 VN

- tuy….nhưng….; mặc dù….nhưng ….

VD: Mặc dù trời /   mưa // nhưng cuộc họp / vẫn sẽ được tổ chức.

         QHT    CN      VN                      CN                  VN

- chẳng những…. mà……; không chỉ….. mà……

VD: Chẳng những     Tuấn /     lười học //  mà   cậu ta /  còn hỗn láo nữa

           QHT                  CN            VN         QHT    CN           VN